Phải chăng chủ nghĩa Mác đã nỗi thời?

Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hoạt động; nhưng đã xuất hiện nhiều bài viết trên các trang mạng xã hội cho rằng đó là sự trung thành “một cách mù quáng”, rằng chủ nghĩa Mác thật sự đã chết, đó là học thuyết sai lầm đã bị nhân loại “vứt vào sọt rác”, vân vân và vân vân.

Để chống phá, xuyên tạc hệ tư tưởng của chủ nghĩa xã hội, nhiều người thường dẫn ra những sai lầm, khuyết điểm mà Liên Xô và Đông Âu vấp phải trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt, trong thời đại tiến bộ vượt bậc hiện nay của nền văn minh nhân loại cũng có những quan điểm cho rằng kinh tế tri thức, thời đại công nghệ thông tin không dung nạp chủ nghĩa xã hội. Lý do mà họ đưa ra là nhiều chủ doanh nghiệp như Bill Gate chẳng hạn có bóc lột đâu, ngược lại ông còn đóng góp rất nhiều cho các quỹ từ thiện, nhân đạo. Họ cũng cho rằng cái gì tốt sẽ được chấp nhận và tồn tại, cái gì không phù hợp sẽ bị lỗi thời và tẩy chay, hệ thống XHCN trên thế giới sụp đổ, chứng tỏ học thuyết Mác là sai lầm.

Trong thực tế hiện nay, mặc dù phong trào cộng sản và công nhân quốc tế phải gánh chịu tổn thất vô cùng to lớn bởi sự sụp đổ của CNXH ở Liên Xô và Đông Âu cũng như đang trải qua giai đoạn đầy khó khăn, thử thách. Song rõ ràng đây chỉ là sự sụp đổ của một mô hình trong thực tế – một mô hình máy móc, rập khuôn, không đúng với bản chất của chủ nghĩa Mác chứ không phải sự sụp đổ của một hệ tư tưởng. CNXH vẫn đang có sức hấp dẫn chinh phục hàng tỷ người trên hành tinh. Mặc dù phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đang trải qua giai đoạn đầy khó khăn thử thách, thế nhưng không phải như những luận điệu huênh hoang “về sự cáo chung của chủ nghĩa Mác” mà ngược lại, những tư tưởng của Mác vẫn còn nguyên giá trị.

Sở dĩ học thuyết Mác vẫn có sức sống lâu bền và giá trị to lớn bởi nội dung của nó mang tính cách mạng và khoa học sâu sắc. Những người sáng lập chủ nghĩa Mác - bằng thiên tài của mình đã sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để luận giải một cách khoa học về quy luật khách quan của sự phát triển xã hội, đặc biệt là học thuyết về hình thái kinh tế - xã hội; về vị trí và ý nghĩa quan trọng của sản xuất vật chất cũng như vai trò của kiến trúc thượng tầng; về quá trình phát sinh, phát triển và sự tất yếu diệt vong của chủ nghĩa tư bản; về vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong đấu tranh nhằm xây dựng một xã hội tương lai tốt đẹp. Giới học giả trên thế giới vẫn đang không ngừng nghiên cứu về chủ nghĩa Mác và càng không khỏi khâm phục những người sáng lập ra nó. Thực tế lịch sử đã chứng minh rằng nhờ Mác mà CNTB đã điều chỉnh rất nhiều phương pháp và cách thức hoạt động của nó - cái mà ngày nay gọi là CNTB thích nghi. Và, mặc dù nền kinh tế TBCN ngày nay đã phát triển đến một trình độ cao, tạo ra lực lượng sản xuất khổng lồ, nhưng mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất vẫn diễn ra hết sức gay gắt. Chủ nghĩa tư bản đã phải thường xuyên đương đầu với những cuộc khủng hoảng nặng nề, với nhiều nguy cơ suy thoái và nạn thất nghiệp của hàng chục triệu người. Phong trào Cộng sản và Công nhân quốc tế mặc dù hiện đang đứng trước những thử thách nặng nề, nhưng nhìn toàn cục của sự phát triển lực lượng sản xuất vẫn đang bị những tiền đề khách quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Cho nên, luận điểm của Mác và Ăngghen về nền công nghiệp lớn hiện đại tạo ra những tiền đề vật chất và xã hội để thủ tiêu chế độ người bóc lột người vẫn giữ nguyên giá trị khoa học. Mặc dù thay đổi và điều chỉnh, song bản chất bóc lột của CNTB vẫn không thay đổi, khi nào những mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản còn tồn tại, thì khi ấy chủ nghĩa Mác vẫn còn nguyên giá trị và vẫn sẽ mãi là ánh sáng chỉ đường cho hoạt động của con người vì sự tiến bộ của nhân loại
Thanh Tuấn