Trong tác phẩm Chớ kiêu ngạo, phải khiêm
tốn, Hồ Chí Minh một lần nữa cắt nghĩa bệnh kiêu ngạo và chỉ ra hậu quả khôn
lường của nó: “Kiêu ngạo là: Khi công tác có ít nhiều thành tích, ít nhiều
thắng lợi, thì lên mặt anh chị, lên mặt công thần. Rồi đối với việc học tập thì
lười biếng, không ra sức nâng cao trình độ của mình. Trong công tác thì xem
thường nhân dân, xa rời quần chúng. Ở trong Đảng thì không thực hiện chế độ dân
chủ tập trung, không tuân theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo. Phớt kỷ luật và
chính sách của Đảng và của Chính phủ. Khinh rẻ ý kiến của cấp dưới. Xem thường
chỉ thị của cấp trên. Không muốn chịu kiểm tra, không muốn nghe phê bình. Thân
với những kẻ xu nịnh tâng bốc mình. Xa tránh những người tính trực nói thẳng...
Kết quả của bệnh kiêu ngạo là: Thoái bộ, xuống dốc, rồi đi đến bất mãn, hủ
hóa”.
Nguồn gốc bệnh “kiêu ngạo” từ đâu?
Theo Hồ Chí Minh, bệnh “kiêu ngạo” của
CB, ĐV không tự nhiên sinh ra, không thuộc về bản chất vốn có của họ, lại càng
không phải bản chất của Đảng ta, nó do nguyên nhân khách quan và chủ quan mang
lại. Về nguyên khách quan, trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Người cho rằng,
“Đảng ta không phải trên trời sa xuống. Nó ở trong xã hội mà ra. Vì vậy, tuy
nói chung, thì đảng viên phần nhiều là những phần tử tốt, nhưng vẫn có một số
chưa bỏ hết những thói xấu tự tư tự lợi, kiêu ngạo, xa hoa v.v.. Những thói xấu
đó có đã lâu, nhất là trong 80 năm nô lệ. Những thói xấu đó, họ mang từ xã hội
vào Đảng. Cũng như những người hàng ngày lội bùn, mà trên mình họ có hơi bùn,
có vết bùn. Như thế thì có gì là kỳ quái? Vì lội bùn thì nhất định có hơi bùn.
Cần phải tắm rửa lâu mới sạch. Trái lại, nếu lội bùn mà không có hơi bùn, mới
thật là kỳ quái. Nếu trong Đảng ta, một đảng mới từ trong xã hội cũ bước ra,
nếu nó hoàn toàn không có những người xấu, việc xấu như thế mới là kỳ quái chứ!
Cố nhiên nói thế không phải là để tự bào chữa”.
Về nguyên nhân chủ quan, Người cho rằng,
nó xuất phát từ chủ nghĩa cá nhân mà ra: “Do chủ nghĩa cá nhân mà sinh ra bệnh
quan liêu. Kềnh càng. Kiêu ngạo. Chậm chạp. Làm cho qua chuyện. Ham chuộng hình
thức”, Theo Người, nguyên nhân chủ yếu là “Đảng ta là một đảng có tính chất
quần chúng, có hàng chục vạn đảng viên. Vì hoàn cảnh nước ta mà số đông đảng
viên thuộc thành phần tiểu tư sản. Điều đó không có gì lạ. Dù vì ảnh hưởng của
tư tưởng tư sản mà lúc đầu có đảng viên lập trường thiếu vững chắc, quan điểm
còn mơ hồ, tư tưởng thiếu đúng đắn, nhưng được rèn luyện trong cách mạng và
trong kháng chiến, nói chung đảng viên ta là tốt, trung thành với Đảng, với
cách mạng…". Trong tác phẩm Đạo đức cách mạng , Người một lần nữa nhắc
lại: “Nhưng vẫn có một số ít đảng viên bị chủ nghĩa cá nhân trói buộc mà trở
nên kiêu ngạo, công thần, tự cao tự đại. Họ phê bình người khác mà không muốn
người khác phê bình họ; không tự phê bình hoặc tự phê bình một cách không thật
thà, nghiêm chỉnh. Họ sợ tự phê bình thì sẽ mất thể diện, mất uy tín. Họ không
lắng nghe ý kiến của quần chúng. Họ xem khinh những cán bộ ngoài Đảng. Họ không
biết rằng: Có hoạt động thì khó mà hoàn toàn tránh khỏi sai lầm”.
Phương thức khắc phục bệnh “kiêu ngạo”
Hồ Chí Minh đã chỉ ra những phương thức
khắc phục bệnh này. Theo Người, để thủ tiêu được kẻ thù nguy hại và tai hại
này, trước hết, CB, ĐV phải nhận thức rõ rằng không thể xây dựng chủ nghĩa cộng
sản bằng việc chỉ dựa vào những kết luận cộng sản và chỉ thuộc lòng những khẩu
hiệu cộng sản. Người yêu cầu: “Chúng ta phải cố gắng làm, cố gắng học, cố gắng
tiến bộ mãi… Chúng ta phải tuyệt đối chống bệnh kiêu ngạo, phải luôn luôn khiêm
tốn. Mọi công tác phải dựa hẳn vào quần chúng, hoan nghênh quần chúng đôn đốc
và kiểm tra. Trong đoàn thể thì phải giữ vững dân chủ tập trung, tập thể lãnh
đạo, phải mở rộng tự phê bình và phê bình, nhất là phê bình từ dưới lên trên…
Khiêm tốn là một đạo đức mà mọi người cách mạng phải luôn luôn trau dồi”.
Theo Người, phải biết gạt bỏ thái độ
huênh hoang cộng sản, tính tự phụ kiểu trí thức, “tính tự cao tự đại của người
cộng sản”. Người đã từng cảnh báo thái độ tự cao tự đại cũng chính là một trong
những nguyên nhân khiến các đảng cách mạng đi đến chỗ tiêu vong. Người nhấn
mạnh: “Phải khiêm tốn, thật thà… Không ai có thể tự xưng mình là giỏi lý luận.
Do đó phải nêu cao tinh thần khiêm tốn, thật thà. Đào sâu suy nghĩ khi nghiên
cứu các tác phẩm của Mác-Lênin, các bài giảng của các đồng chí giáo sư bạn,
khiêm tốn học tập các đồng chí giáo sư bạn, cái gì biết thì nói biết, không
biết thì nói không biết. Kiêu ngạo, tự phụ, tự mãn là kẻ thù số một của học
tập”. Phê phán thái độ tự cao tự đại, trong tác phẩm “Anh hùng” giả, anh hùng
thật, Người chỉ ra: “Anh hùng giả là những người có độ lượng nhỏ bé, như cái vỏ
hến, một giọt nước cũng đủ đầy tràn. Khi có chút ít thành tích, thì họ liền ra
mặt “anh hùng”. Họ không hiểu rằng: Có thành tích đó là nhờ lực lượng của quần
chúng, nhờ chính sách của đoàn thể. Họ tự cao tự đại, xa rời quần chúng, xa rời
thực tế, không cầu tiến bộ nữa”.
Phải tăng cường mối liên hệ của Đảng,
của CB, ĐV đối với quần chúng được Hồ Chí Minh coi là rất cần thiết. Trong tác
phẩm Xây dựng những con người của chủ nghĩa xã hội, Người yêu cầu: “Phải yêu
kính nhân dân. Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân. Tuyệt đối
không được lên mặt “quan cách mạng” ra lệnh ra oai… Phải khiêm tốn, gần gũi
quần chúng, không được kiêu ngạo; phải thực sự cầu thị, không được chủ quan. Phải
luôn luôn chăm lo đến đời sống của quần chúng. Phải “chí công vô tư”, và có
tinh thần “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Đó là đạo đức của người cộng
sản”. Đồng thời, phải ra sức học tập ở nhân dân: “Chẳng những phải lãnh đạo
quần chúng, mà lại phải học hỏi quần chúng”. Câu đó nghĩa là gì? Nghĩa là:
Người lãnh đạo không nên kiêu ngạo, mà nên hiểu thấu. Sự hiểu biết và kinh
nghiệm của mình cũng chưa đủ cho sự lãnh đạo đúng đắn. Vì vậy, ngoài kinh
nghiệm của mình, người lãnh đạo còn phải dùng kinh nghiệm của đảng viên, của
dân chúng, để thêm cho kinh nghiệm của mình… Nghĩa là phải lắng tai nghe ý kiến
của đảng viên, của nhân dân, của những người “không quan trọng”.
Những lời căn dặn của Bác Hồ về phòng,
chống bệnh “kiêu ngạo cộng sản” vẫn còn nguyên giá trị và tính thời sự trong
công tác xây dựng Đảng hiện nay. Chúng ta cần vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về
phòng, chống bệnh “kiêu ngạo cộng sản” trong quán triệt và thực hiện triệt để
Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII của Đảng và nhất là thực hiện Quy định “Trách
nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy
viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương” theo tinh thần Hội nghị lần
thứ 8, khóa XII; Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Đây là các nghị quyết, chỉ thị căn bản
của Đảng ta, nếu được quán triệt và thực hiện tốt, thì chẳng những khắc phục có
hiệu quả bệnh “kiêu ngạo cộng sản” của CB, ĐV, mà còn giúp xây dựng đội ngũ CB,
ĐV “vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng
mới.
|
Tuấn
Vũ,
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét