Ðấu tranh, ngăn chặn,
đẩy lùi "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là
nhiệm vụ rất quan trọng trong thực hiện Nghị quyết Ðại hội lần thứ XII của
Ðảng, Nghị quyết T.Ư 4, khóa XII (Nghị quyết T.Ư 4). Ðồng thời, đây cũng là
nhiệm vụ trọng tâm trong đổi mới, chỉnh đốn Ðảng, phải được tiến hành liên tục,
thường xuyên và thực chất.
Khi nghiên cứu Nghị
quyết T.Ư 4, có đồng chí nêu những băn khoăn: thứ nhất, khái niệm này mới quá,
tình hình thực tế có đến mức như thế không, có cách nào diễn đạt khác không; thứ
hai, nội hàm của khái niệm cần phải làm rõ hơn, vì rằng tự diễn biến, tự chuyển
hóa có vẻ như còn chung chung, mới là sự "báo động", bởi khi nói suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống thì đã hàm chứa sự diễn biến và
chuyển hóa từ bên trong rồi.
Bày tỏ những băn khoăn
đó không sợ bị "đánh giá" về tư tưởng mà còn thể hiện sự nghiêm túc,
muốn tìm hiểu, nghiên cứu một cách thấu đáo để đối chiếu với tình hình thực
tiễn. Bởi chính Nghị quyết T.Ư 4 cũng nêu rõ trong phần giải pháp về công tác
chính trị tư tưởng: "Chủ động nắm bắt diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng
viên để có chủ trương, giải pháp xử lý kịp thời, hiệu quả".
Thật ra khái niệm tự
diễn biến, tự chuyển hóa không hoàn toàn mới. Từ Ðại hội lần thứ XI, Ðảng ta đã
chỉ rõ: Trong nội bộ, có những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội,
tự diễn biến, tự chuyển hóa. Ðến Ðại hội XII, Ðảng ta một lần nữa nhấn mạnh,
cần phải đẩy mạnh hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh, gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống và những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa.
Tự diễn biến nếu hiểu
một cách đơn giản là sự dao động, diễn biến tâm lý theo xu hướng cực đoan, nay
nghĩ thế này, mai nghĩ thế khác, nay nghĩ tốt, mai cho là xấu, nay bảo trắng,
mai bảo đen. Từ những dao động ban đầu ấy nếu không tự nhìn nhận lại những suy
nghĩ của mình, không được đồng chí, anh em góp ý sẽ dẫn tới chệch hướng, mất
niềm tin. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, có một câu nói rất đơn
giản của cán bộ cấp phân đội mà ai từng làm lính đều nhớ: "Tư tưởng không
thông vác bi-đông không nổi". Còn thời chúng ta đang sống đây, các bạn trẻ
thường gọi thời @, khi tư tưởng không thông thì chuyện gì sẽ xảy ra? Ðó là
những thói tật: chém gió, bàn lùi, vô cảm, a dua... Có một cán bộ nọ hôm trước
vừa hăng hái ủng hộ xây dựng công trình đầu tư hàng nghìn tỷ đồng, với đủ lý do
về tái cơ cấu kinh tế, phát triển công nghiệp của tỉnh, hôm sau lại nói khác
hẳn. Ý kiến bỗng quay ngoắt 180 độ: dư luận cho rằng dự án này có dấu hiệu lợi
ích nhóm, lãng phí, gây ô nhiễm môi trường... Không phải ông suy nghĩ lại nên
đã thận trọng hơn, mà chỉ vì ông nghe tin sắp tới sẽ được điều động đến một địa
phương khác (!).
Ðó là nói về tự diễn
biến.Còn tự chuyển hóa trong nội bộ? Chúng ta ngày càng thấy rõ đường đi từ
những băn khoăn, do dự, dao động chuyển sang tự chuyển hóa, từ cá nhân một
người mà lan sang nhiều người, sang cả một tổ chức. Sự lây lan ấy như một thứ
vi-rút nguy hiểm, mắt thường không thấy được. Nghị quyết T.Ư 4 chỉ rõ, khi "con
bệnh" đã nặng thì sẽ chuyển hóa đến mức: "Móc nối, cấu kết với các
thế lực thù địch, phản động và các phần tử cơ hội, bất mãn chính trị để truyền
bá tư tưởng, quan điểm đối lập; vận động, tổ chức, tập hợp lực lượng để chống
phá Ðảng và Nhà nước".
Tự diễn biến, tự chuyển
hóa có nội hàm khác nhau và thông thường tự diễn biến xảy ra trước.Nhưng trong
thực tiễn, thật khó phân biệt rạch ròi. Ðúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
đã nói: "Từ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới tự
diễn biến, tự chuyển hóa chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm
khôn lường". Tự diễn biến, tự chuyển hóa đều là cái bên trong con người,
là tư duy, phẩm chất con người. Tuy nhiên, qua sinh hoạt đảng và các tổ chức
chính trị - xã hội, qua những việc làm cụ thể của mỗi người, đồng chí, bạn bè
có thể "đọc" được những suy nghĩ của họ. Một số cán bộ có chức quyền
tham nhũng, vi phạm pháp luật khi phải nhận mức án cao nhất đã nói những lời
gan ruột: Những sai lầm của tôi các đồng chí trong cấp ủy đều đã chỉ ra. Rất
tiếc khi đó tôi đã không nghe, vì cho rằng mọi người đã "nâng quan
điểm" cao quá, vì tôi quá tự tin, hiếu thắng. Giá mà tôi biết dừng lại!
Trong sự sám hối muộn
màng đó, không thấy có lời tự nhận rằng đồng chí ấy đã tự chuyển hóa. Nhưng
những người cùng chung con thuyền thì thấy rất rõ con người anh ta, từ khi có
chút quyền lực đã lạm dụng quyền lực, thay đổi quá nhanh về lối sống, về thái
độ công tác, đơn giản nhất là sự ứng xử với đồng chí, đồng nghiệp không còn
trong sáng, chân thành. Thậm chí còn vào hùa với những phát ngôn mang tư tưởng
dân chủ cực đoan, bịa đặt, thổi phồng những khuyết điểm của cấp trên, những mặt
trái trong xã hội.
Tự diễn biến, tự chuyển
hóa trong nội bộ và trong mỗi con người đều có nguyên nhân khách quan, chủ
quan, trong đó có nguyên nhân cán bộ, đảng viên coi nhẹ việc học tập lý luận
chính trị, hoặc có học nhưng không hành, có được tấm bằng này bằng nọ cốt để
làm đẹp hồ sơ cán bộ. Ðiều này, ngay từ năm 1947 khi viết tác phẩm Sửa đổi lối
làm việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: "Lý luận cốt để áp dụng vào công
việc thực tế. Lý luận mà không áp dụng vào thực tế là lý luận suông.Dù xem được
hàng ngàn hàng vạn quyển lý luận, nếu không biết đem ra thực hành, thì khác nào
một cái hòm đựng sách". Nghị quyết T.Ư lần này nêu rất cụ thể: "Ðẩy
mạnh công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, nhất là những mô hình
mới, kinh nghiệm hay; khuyến khích phát triển tư duy lý luận phù hợp với đường
lối đổi mới của Ðảng. Ðổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy và học lý
luận chính trị gắn với ứng dụng thực tế, tăng cường kiểm tra và quản lý chặt
chẽ chất lượng dạy và học. Chủ động nắm bắt diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng
viên để có chủ trương, giải pháp xử lý kịp thời, hiệu quả".
Trong
bốn nhóm nhiệm vụ, giải pháp, phần giải pháp về công tác chính trị tư tưởng, tự
phê bình và phê bình Trung ương xác định mười vấn đề lớn.Ðây là sự chỉ đạo mang
tính lý luận và thực tiễn hết sức cơ bản, nhuần nhuyễn. Nếu thực hiện tốt theo
Nghị quyết, nhất định sẽ thu được những kết quả tích cực, làm chuyển biến tình
hình.
Ðương nhiên các nhiệm
vụ, giải pháp phải được tiến hành đồng thời. Bởi vì ở đây đó có tư tưởng cho
rằng, công tác tư tưởng thế là kỹ rồi, tốt rồi, đã "thuộc bài" ngay
từ Nghị quyết T.Ư 4, khóa XI. Bây giờ là lúc phải dồn sức vào công tác tổ chức,
phải luật hóa các chủ trương của Ðảng, đặc biệt là chế độ, chính sách cán bộ.
Chẳng hạn cần sớm xóa bỏ bằng được cơ chế "xin - cho", "duyệt -
cấp"; ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực, "lợi ích nhóm",
"sân sau", trục lợi trong quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công...
Làm được như thế thì người có chức quyền sẽ không dễ, không thể và không cần
tham nhũng. Ý kiến khác thì nhấn mạnh việc kiểm tra, xử lý cán bộ sai phạm.
Tướng sai thì "trảm" tướng, quân sai thì "xử" quân, thế là
quang minh chính đại, chớ có "xem xét, điều tra" quá lâu, lần mò như
kẻ dò đá qua sông.
Những bức xúc, những
kiến nghị đó là có cơ sở, chúng ta đã và đang làm. Hàng chục vụ án nghiêm trọng
đã xử và chuẩn bị xử. Nhiều cán bộ cao cấp, trung cấp đương chức và đã về hưu
mắc khuyết điểm nghiêm trọng đã bị xử lý kỷ luật, không để "chìm
xuồng". Xử lý kiên quyết nhưng lại phải thận trọng, đúng pháp luật, đúng
Ðiều lệ Ðảng, có lý, có tình.
Hơn lúc nào hết trong
xây dựng, chỉnh đốn Ðảng phải kế thừa những truyền thống, kinh nghiệm trước
đây, lấy "xây" làm chính.Xây dựng để Ðảng ta, đất nước ta vững mạnh
lên về mọi mặt là điều cốt lõi. Muốn vậy phải tăng cường và giữ vững vai trò
lãnh đạo của Ðảng, định hướng xã hội chủ nghĩa, không một mưu đồ, thế lực nào
có thể lung lạc, cản trở. Bên cạnh đó "chống" cũng là để
"xây". Và dù có xử lý nghiêm khắc bao nhiêu cũng là nhằm làm cho Ðảng
ta mạnh lên, nội bộ đoàn kết thống nhất, niềm tin của Dân với Ðảng được củng
cố, như lời một đảng viên lão thành tâm sự khi nhận Huy hiệu 70 năm tuổi Ðảng:
"Mong mỗi đồng chí chúng ta ngày càng bản lĩnh, trí tuệ, tinh tấn - tinh
tấn ấy nghĩa là tỉnh ngộ, trong sáng đi theo mà tiến tới mục tiêu, lý tưởng của
Ðảng ta, của Bác Hồ".
Đức Nhân