Những điểm mới trong chống chạy chức, chạy quyền hiện nay

Ngày 23 tháng 9 năm 2019, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban gành Quy đinh 205/QĐ-TW về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền. Quy định này tổ chức quán triệt đến chi bộ và các tổ chức chính trị theo quy định. Sau hơn 1 tháng quán triệt, triển khai tích cực, đại đa số cán bộ, đảng viên đều tán thành, nhận thức đúng những nội dung cơ bản của quy định trên. Tuy nhiên, cũng có không ít cán bộ, đảng viên cho rằng đó là những vấn đề cũ, “biết rồi- nói mãi”. Đó là nhận thức sai lầm, chưa đầy đủ, sâu sắc- ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong quán triệt, thực hiện quy định trên, nhất là trước thềm Đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIII của Đảng. Do đó, cần làm rõ những điểm mới trong chống chạy chức, chạy quyền là vấn đề cần thiết, mang tính cấp thiết hiện nay.

Lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền với nhiều nội dung mới. Vì sao quy định kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền (quy định) được ban hành vào lúc này. Chúng ta có thể khẳng định rằng: Việc Bộ Chính trị ban hành quy định nhằm tiếp tục cụ thể hóa nghị quyết Đại hội XII và các nghị quyết của Trung ương về xây dựng Đảng. Trong đó, nghị quyết 26 (hội nghị Trung ương 7) đã yêu cầu xây dựng, hoàn thiện thể chế để kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ; nhận diện rõ, đấu tranh quyết liệt, hiệu quả với các trường hợp có biểu hiện, hành vi chạy chức, chạy quyền.

Trong thời điểm các cấp ủy triển khai Chỉ thị 35 của Bộ Chính trị về tổ chức đại hội đảng bộ các cấp tiến tới đại hội XIII của Đảng thì việc ban hành và thực hiện quy định này càng cần thiết đối với công tác nhân sự của nhiệm kỳ mới, bảo đảm cho việc lựa chọn được người đủ phẩm chất, năng lực và uy tín vào bộ máy lãnh đạo.

 Đây là lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành một văn bản riêng về lĩnh vực này. Bản thân nhận thấy quy định có 5 nhóm nội dung mới.

Đầu tiên là cách tiếp cận vấn đề kiểm soát quyền lực theo các chủ thể. Quy định nêu 6 nhóm chủ thể là các tập thể, cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác cán bộ để gắn trách nhiệm; nêu những việc phải làm, không được làm đối với từng nhóm chủ thể này. Chẳng hạn với chủ thể là cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo thì quy định nêu rõ phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai trong từng khâu về công tác cán bộ...

Hay với chủ thể là người đứng đầu cấp ủy, địa phương thì phải triệu tập đầy đủ, đúng thành phần khi họp bàn về công tác cán bộ; dành thời gian thỏa đáng để tập thể thảo luận, biểu quyết thật sự khách quan, dân chủ; không được thao túng, áp đặt ý kiến chủ quan, tác động, gây nhiễu thông tin, gây sức ép để người khác nhận xét, đánh giá, biểu quyết, bỏ phiếu, quyết định nhân sự theo ý mình.

Thứ hai là quy định về hành vi, nhận diện rõ thế nào là chạy chức, chạy quyền; thế nào là bao che, tiếp tay cho các hành vi này. Trong một số văn bản của Đảng đã nêu vấn đề này nhưng chưa quy định cụ thể và chưa nhận diện rõ hành vi chạy chức, chạy quyền hay bao che, tiếp tay là như thế nào. Việc chỉ rõ như trong quy định làm cơ sở cho cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý và giúp cho cán bộ, đảng viên, nhân dân, mặt trận tổ quốc và các tổ chức đoàn thể căn cứ vào đó để phát hiện, tố giác, phản ánh.

Thứ ba, bổ sung chế tài, hình thức xử lý đối với người vi phạm. Bộ Chính trị đã có quy định 102 về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm. Ngoài hình thức xử lý theo quy định 102 này, người nào chạy chức, chạy quyền hoặc bao che, tiếp tay mà bị khiển trách, cảnh cáo, cách chức thì còn nhận thêm chế tài bổ sung là đưa ra khỏi quy hoạch cán bộ với thời hạn tương ứng 18 tháng, 30 tháng và 60 tháng; không bố trí làm công tác tham mưu, nghiệp vụ về tổ chức, cán bộ, kiểm tra, thanh tra.

Trường hợp bị khai trừ ra khỏi Đảng thì xem xét buộc thôi việc hoặc chấm dứt hợp đồng lao động; đưa, nhận hối lộ hoặc vi phạm đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì chuyển cơ quan chức năng để xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

Thứ tư, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhấn mạnh tính tự giác. Đơn cử, những người có thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác cán bộ phải tự giác báo cáo với cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo quản lý khi có người thân là người có quyền, lợi ích liên quan đến việc thực hiện quy trình công tác cán bộ. Quy định này giúp tránh trường hợp bố, mẹ nhận xét con, vợ nhận xét chồng... sẽ không khách quan.

Thứ năm, quy định có nội dung nhằm đảm bảo tính khách quan cho những người thực thi nhiệm vụ, đồng thời ngăn chặn tiêu cực, "lợi ích nhóm", "hoàng hôn nhiệm kỳ" có thể xảy ra trong công tác cán bộ. 

Đơn cử, theo quy định, cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo địa phương, cơ quan không được bố trí những người có quan hệ gia đình cùng đảm nhiệm các chức danh liên quan trực tiếp, có thể tạo ra ảnh hưởng đến tính khách quan trong thực thi công tác cán bộ. Ví dụ không được để những người có quan hệ gia đình cùng đảm nhiệm chức danh Bí thư, phó bí thư, trưởng ban tổ chức, chủ nhiệm uỷ ban kiểm tra cùng cấp ủy; chủ tịch UBND và người đứng đầu cơ quan nội vụ, thanh tra ở cùng một địa phương... 

Cũng như hành vi tham nhũng, hành vi chạy chức, chạy quyền và bao che, tiếp tay ngày càng đa dạng, tinh vi, khó phát hiện. Quá trình nghiên cứu, tổ biên tập đã cố gắng nhận diện hành vi một cách cụ thể, rõ ràng, dễ phát hiện, mọi người có thể đối chiếu quy định để tự soi, tự sửa hoặc làm căn cứ để phát hiện biểu hiện vi phạm của người khác. Trong thực tế có thể còn những hoạt động liên quan đến chạy chức, chạy quyền cần được tiếp tục nghiên cứu, nhận diện. Trong quá trình triển khai thực hiện quy định này, Ban Tổ chức Trung ương sẽ tiếp thu, tổng hợp các góp ý và sơ kết, tổng kết thực tiễn để tiếp tục báo cáo cấp trên sửa đổi, bổ sung nếu cần thiết. Bế mạc hội nghị Trung ương 7 (khóa XII), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu "hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực và chống tệ chạy chức, chạy quyền, thân quen, cánh hẩu, lợi ích nhóm trong công tác cán bộ theo nguyên tắc mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế và quyền hạn phải được ràng buộc với trách nhiệm".

Quán triệt nội dung trên, mỗi cán bộ, đảng viên chúng ta cần tiếp tục tự nghiên cứu, quán triệt, thực hiện với trách nhiệm cao nhất, để hiểu đúng, thực hiện đúng; sáng suốt lựa chọn những người có đủ đức, đủ tài bầu vào cấp ủy các cấp nhiệm kỳ tới và tiến hành tốt công tác cán bộ ở các cấp. Chủ động, tích cực phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, lạm dụng, lợi dụng quyền lực để thực hiện những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay cho tệ chạy chức, chạy quyền./.

     Xuân Tuấn