Một trong những âm mưu,
thủ đoạn của các thế lực thù địch, những kẻ cơ hội về chính trị là xuyên tạc
đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Trong thời gian gần đây, lợi
dụng những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, nhất là vấn đề
về chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông, trên internet, mạng xã hội, một số hãng
thông tấn báo chí phương Tây đã đăng nhiều thông tin xuyên tạc đường lối, chính
sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam.
Không ít những cá nhân,
nhóm cá nhân đóng vai “người yêu nước”, “chiến sĩ đấu tranh cho dân chủ, nhân
quyền” đã viết bài phát tán trên internet, mạng xã hội với những giọng điệu cho
rằng: Việt Nam đang “đi dây trong quan hệ với các nước lớn; để giữ độc lập, chủ
quyền... phải “thoát Trung”; “chỉ có liên minh quân sự với một cường quốc mạnh
thì Việt Nam mới giữ được chủ quyền biển, đảo; “chính sách quốc phòng “ba
không” (không tham gia các liên minh quân sự, không là đồng minh quân sự của
bất kỳ nước nào, không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và
không dựa vào nước này để chống nước kia) là “tự trói tay mình”…
Vậy bối cảnh chính trị-xã
hội của đường lối đối ngoại Việt Nam là gì? Việt Nam đã vượt qua những rào cản
nào để có được những quan hệ đối ngoại rộng mở như ngày nay? Và bản chất đường
lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam là gì?
1.
Bối cảnh địa
chính trị, xã hội của đường lối đối ngoại Việt Nam
Ngày nay, nhìn lại lịch
sử Việt Nam từ lăng kính địa chính trị và xã hội, chúng ta thấy một trong những
nguyên nhân dẫn đến Việt Nam phải thường xuyên chống lại các thế lực thực dân
xâm lược và phải có chính sách hòa hiếu với các quốc gia, nhất là các nước láng
giềng, là bởi Việt Nam là quốc gia nằm trong khu vực địa chính trị có tầm quan
trọng nhất khu vực và trên thế giới.
Việt Nam là quốc gia ven
Biển Đông, bờ biển dài hơn 3.260km. Về giao thông, Biển Đông là biển quan trọng
nhất nối liền Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Hiện nay, hơn 90% lượng hàng hóa
thương mại của thế giới được vận chuyển bằng đường biển và 45% trong số đó phải
đi qua vùng Biển Đông. Lượng dầu lửa và khí hóa lỏng được vận chuyển qua vùng
biển này lớn gấp 15 lần lượng chuyên chở qua kênh đào Panama.
Theo các chuyên gia thì
khu vực Biển Đông chứa đựng tài nguyên băng cháy (methane hydrate). Đây là
nguồn năng lượng sạch còn quý hơn dầu mỏ và thay thế dầu khí trong tương lai
gần. Ngoài ra, Biển Đông còn chứa nhiều khoáng sản quý như quặng thiếc, titan,
vonfram, brom, sắt, đồng, đất hiếm… Đây là một trong những lý do cơ bản khiến
nhiều nước lớn quan tâm và dân tộc Việt Nam phải ứng phó với các cuộc cạnh
tranh của nhiều nước lớn để duy trì môi trường hòa bình, xây dựng đất nước.
2.
Việt Nam đã vượt qua những rào cản nào để có được quan hệ đối ngoại rộng mở như
ngày nay?
Sau thắng lợi hoàn toàn
của cuộc kháng chiến chống đế quốc xâm lược (30-4-1975), nhân dân Việt Nam đã
phải vượt qua chính sách cấm vận của Hoa Kỳ (từ năm 1975 đến 1994). Từ năm 1978
đến 1989, Việt Nam phải tiến hành cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trên tuyến
biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc. Tiếp đó, sau khi Liên Xô, các nước xã
hội chủ nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, Việt Nam mất đi sự ủng hộ về chính trị và giúp
đỡ to lớn về kinh tế của các quốc gia trên.
Trong bối cảnh đó, Việt
Nam vẫn kiên trì đường lối xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công cuộc đổi mới, mở
đầu từ Đại hội VI (năm 1986) đến nay, từng bước đưa dân tộc Việt Nam vượt qua
khó khăn về kinh tế-xã hội, khôi phục, mở rộng các quan hệ quốc tế. Năm 1995,
Việt Nam đã đi từ tháo gỡ cấm vận, mở rộng và đưa các quan hệ đối ngoại đi vào
chiều sâu với việc xác lập các quan hệ đối tác chiến lược. Cho đến nay, Việt
Nam đã ký hiệp định đối tác chiến lược với 12 quốc gia. Việt Nam cũng đã ký
hiệp định đối tác toàn diện với Hoa Kỳ.
Uy tín quốc tế của Việt
Nam ngày càng được nâng cao. Việt Nam trở thành thành viên (không thường trực)
của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2014-2016).
Quan hệ Việt Nam-Trung
Quốc trong thập kỷ qua có nhiều bước thăng trầm, nhất là do những vướng mắc
trong các vấn đề liên quan đến Biển Đông. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đã cùng với
Trung Quốc và các nước có liên quan thực hiện được những bước đi cơ bản để duy
trì môi trường hòa bình.
2.
Bản chất đường
lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam
Đường lối, chính sách đối
ngoại của Việt Nam ngày nay, một mặt kế thừa truyền thống yêu chuộng hòa bình
của dân tộc, mặt khác đã có bước phát triển sáng tạo thích ứng với những biến
đổi nhanh chóng của tình hình thế giới. Báo cáo Chính trị Đại hội XII của Đảng
Cộng sản Việt Nam nêu rõ: “Bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia-dân tộc” lên
trên hết. Đồng thời “tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế,
bình đẳng và cùng có lợi, thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự
chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ
đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy và
thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”.
Với quan điểm rõ ràng nêu
trên, thì bản chất chính trị của đường lối, chính sách đối ngoại của Việt Nam
ngày nay là: Thứ nhất, đặt lợi ích quốc gia-dân tộc lên trên hết. Nói cách
khác, Đảng Cộng sản Việt Nam lấy lợi ích quốc gia-dân tộc làm tiêu chí, mục
tiêu của đường lối, chính sách đối ngoại. Thứ hai, đường lối, chính sách đối
ngoại của Việt Nam ngày nay linh hoạt, mềm dẻo dựa trên nhận thức đúng về đối
tác và đối tượng. Nghị quyết Trung ương 8, khóa IX xác định: “Những ai tôn
trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập và mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác bình
đẳng, cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác; bất kỳ thế lực nào có âm mưu và
hành động chống phá mục tiêu của nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc đều là đối tượng của chúng ta”. Thứ ba, trên lĩnh vực đối ngoại quốc
phòng, Đảng Cộng sản Việt Nam cho rằng: Trong thời đại hiện nay, tổ chức các
liên minh quân sự, hoặc xây dựng căn cứ quân sự của nước này tại một nước khác
không còn phù hợp. Việt Nam thực hiện chính sách quốc phòng “ba không”: Không
tham gia các liên minh quân sự; không là đồng minh quân sự của bất kỳ nước nào;
không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và không dựa vào nước
này để chống nước kia...
Như vậy, đường lối, chính
sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam không phải là một chiến lược, sách
lược ngoại giao nhất thời mà là một chính sách chính trị, công khai, minh bạch,
quang minh chính đại, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới./.
A Huy
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét