Khi công trình thế kỷ
biến dòng nước sông Đà thành dòng điện quốc gia cũng là khi Đài tưởng niệm được
dựng lên để tưởng nhớ 168 con người đã ngã xuống. Nơi đây được thiết kế thi
công như một hình tháp có 6 cánh vươn rộng, bên trong lòng tháp đặt vừa vặn 168
tấm bia nhỏ quây đúng thành một vòng tròn. Tấm bia chính trang trọng khắc 6 chữ
“Tổ quốc ghi công các anh”. Họ - những “người lính” sông Đà đã hòa dòng máu của
mình để góp phần làm nên dòng diện cho Tổ quốc. Họ đã trở thành bất tử với
những hy sinh mãi mãi được lưu danh.
Đài tưởng niệm cách công
trình Thủy điện Hòa Bình về phía hạ lưu sông Đà khoảng 300m. Nơi đây đặt trang
trọng 168 tấm bia đá ghi danh 168 “người lính” sông Đà đã hy sinh trong quá
trình xây dựng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình. Họ hầu hết đều còn rất trẻ, có người
chỉ vừa mới bước sang tuổi 20 như anh Lương Văn Nghĩa, Lương Văn Khâu quê ở Hà
Bắc (đều sinh năm 1961, mất năm 1981 - khi công trình đang vào thời kỳ thi công
cao điểm). Người đầu tiên ngã xuống là anh Lê Xuân Lý (Hà Tĩnh, 1952 - 1972),
khi mất, anh vừa tròn 20 tuổi. Người cuối cùng là kỹ sư Đậu Tiến Thọ - cán bộ
phụ trách xây dựng công trình Đài tưởng niệm. Anh mất ở tuổi 35 trong một tai
nạn ngày 12/12/1994 - cách ngày khánh thành công trình Đài tưởng niệm một tuần.
Ngày 19/12 hàng năm được chọn là ngày giỗ chung của họ. Đó là ngày tưởng niệm
cho những hy sinh vì dòng điện của Tổ quốc, ngày tri ân 168 con người với những
cái chết đã hóa thành bất tử.
Trong số 168 “đóa hoa bất
tử” đó có 11 chuyên gia Liên bang Xô Viết (cũ). Những người bạn đến từ quê
hương Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại đã hòa dòng máu đỏ của mình với dòng máu
của những người lính thợ Việt Nam. Cùng với hàng chục vạn con người ngày đêm lao
động dũng cảm và sáng tạo trên công trường xây dựng Thủy điện Hòa Bình, những
người bạn Liên Xô như những người lính thực sự đã chiến đấu hết mình trên một
đại công trường của tình hữu nghị. Họ đã khắc phục mọi gian lao để góp phần làm
nên một kỳ tích cho ngành xây dựng Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XX.
Công trình Thủy điện Hòa Bình - biểu tượng lớn lao và cao đẹp cho tình hữu nghị
Việt - Xô càng thêm giàu ý nghĩa khi đặt trong quần thể đó một Đài tưởng niệm
khắc ghi 168 “đóa hoa bất tử”.
Hầu như ngày 19/12 năm
nào, bà Vũ Thị Thanh Nhã (phường Tân Thịnh, TPHB) - hội viên Hội hưu trí Tổng
Công ty Sông Đà tại Hòa Bình đều đến cùng những người bạn thắp hương tại Đài
tưởng niệm. Đi bên vòng tròn bia đá khắc ghi tên, tuổi của những người đã ngã
xuống, bà Nhã bùi ngùi xúc động. Lần nào đến đây, bà cũng dừng lại thật lâu bên
tấm bia đá khắc tên người bạn đồng hương: anh Nguyễn Văn Bình, quê ở huyện Thái
Thụy, tỉnh Thái Bình. Hơn 20 năm qua, câu chuyện về người bạn đã hy sinh ấy vẫn
luôn khiến bà day dứt. Ám ảnh khôn nguôi trong tâm trí bà Nhã là hình ảnh chiếc
đồng hồ cũ đeo trên tay người đồng đội. Kim đồng hồ vẫn chạy từng giây, từng
giây sống động mà thật đau xót làm sao, tim người đã ngừng đập từ lâu! Bà tìm
thấy hai mảnh giấy được gấp gọn và đút thật sâu nơi túi áo của người đồng đội:
một lá đơn đăng ký tham gia cuộc thi công nhân tay nghề giỏi do Đoàn Thanh niên
công trường Thanh niên Cộng sản phát động. Một giấy xác nhận của địa phương về
nhân thân của một cô gái. Cô gái đó sẽ sớm trở thành vợ của anh công nhân trẻ
Nguyễn Văn Bình nếu như không có cái ngày định mệnh kia và nếu không phải gác
việc cá nhân để hoàn thành tiến độ “Cao điểm 89 hay là chết” thì họ đã làm đám
cưới.
“Khi đó, tiến độ ngăn
sông Đà đòi hỏi cao, bạn tôi đã hoãn ngày cưới chậm vài ngày để cùng với công
trường chạy đua đảm bảo tiến độ. Một đám cưới đã không bao giờ được diễn ra...”
- Bà Vũ Thị Thanh Nhã ngậm ngùi nhớ lại. Là người đã gắn bó trọn vẹn với công
trình Thủy điện Hòa Bình từ những năm tháng chuẩn bị khởi công đến những ngày Nhà
máy Thủy điện Hòa Bình chính thức đi vào hoạt động, bà Nhã hiểu hơn ai hết
những hy sinh của người đi xây dựng thủy điện. Bà khẳng định một cách đầy tự
hào: “Đó là sự hy sinh vô điều kiện của những con người nhỏ bé và nghị lực. Họ
đã cống hiến cuộc đời mình để cùng nhau làm nên một kỳ tích. Chính vì thế,
những cái chết đã hóa thành bất tử và mãi mãi được lưu danh”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét