Đất đai là tài nguyên thiên
nhiên vô cùng quý giá. Nó không phải là hàng hóa thông thường mà là một tư liệu
sản xuất đặc biệt trong sản xuất và đời sống. Theo pháp luật nước ta, Nhà nước
là người duy nhất có đầy đủ quyền năng của một chủ sở hữu và đất đai thuộc sở
hữu toàn dân (SHTD). Nhà nước chiếm hữu đất đai thông qua các hoạt động địa
chính: điều tra khảo sát, đánh giá, phân loại đất, lập bản đồ địa chính. Nhà
nước định đoạt đất đai thông qua các quyết định hành chính như: giao đất, cho
thuê đất, thu hồi đất, công nhận và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
(QSDĐ), gia hạn QSDĐ, quy định hạn mức sử dụng đất, xác định khung giá các loại
đất. Nhà nước sử dụng đất gián tiếp thông qua việc lập quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất, hay chuyển mục đích sử dụng đất. Nhà nước thu thuế sử dụng đất, thuế
chuyển QSDĐ, phí và lệ phí, thu tiền sử dụng đất. Người sử dụng đất (NSDĐ)
chiếm hữu trực tiếp đất đai, trực tiếp khai thác các nguồn lợi từ đất. NSDĐ
được định đoạt hạn chế về QSDĐ, được tặng, cho, để lại thừa kế, cho thuê, cho
thuê lại đất đai.
Từ bản Cương lĩnh đầu tiên năm
1930, Đảng ta đã nhận định “Có đánh đổ đế quốc chủ nghĩa mới phá được cái giai
cấp địa chủ và làm Cách mạng thổ địa được thắng lợi”. Xuất phát từ nhận định
đúng đắn này, Đảng ta đã giương cao khẩu hiệu “Tịch ký hết thảy ruộng đất của
bọn địa chủ ngoại quốc, bổn xứ và các giáo hội, giao ruộng ấy cho trung và bần
nông”. Trong Luận cương chính trị năm 1930, Đảng ta đã xác định “Quyền sở hữu
(QSH) ruộng đất thuộc về chánh phủ công nông”.
Sau Cách mạng tháng Tám, Nhà
nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được thành lập. Trong nước Việt Nam mới, các quy
định về ruộng đất trước đây đều bị bãi bỏ. Năm 1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký
Sắc lệnh giảm tô và ra chỉ thị chia ruộng đất các đồn điền, trại ấp vắng chủ
cho nông dân. Năm 1953, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Luật
Cải cách ruộng đất.
Hiến pháp năm 1980 ra đời, quy định đất đai
phải thuộc SHTD, thuộc về dân tộc Việt Nam. Năm 1987, Luật Đất đai ra đời, đánh
dấu một cột mốc quan trọng của hệ thống pháp luật về đất đai. Luật Đất đai đầu
tiên của chúng ta quy định “Đất đai thuộc SHTD, do Nhà nước thống nhất quản lý.
Nhà nước giao đất cho các nông trường, lâm trường, xí nghiệp, đơn vị vũ trang
nhân dân, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và cá nhân để sử dụng ổn định, lâu
dài”.
Từ Luật Đất đai năm 1987 đến
Luật Đất đai năm 1993 (sửa đổi, bổ sung hai lần vào năm 1998 và 2001), tiếp đó
là Luật Đất đai 2003 (sửa đổi, bổ sung năm 2009), chúng ta thấy, pháp luật đất
đai luôn được Nhà nước ta quan tâm bổ sung, hoàn thiện. Qua các đạo luật này,
Nhà nước Việt Nam đã ngày càng mở rộng quyền cho NSDĐ. Từ các quyền chung cho
đến các quyền riêng của từng đối tượng sử dụng đất (như Điều 105, 106 Luật Đất
đai năm 2003 sửa đổi, bổ sung năm 2009). Nghị quyết Hội nghị lần thứ VII của
Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã tập trung chỉ đạo tiếp tục đổi mới chính
sách và pháp luật về đất đai, tiếp tục khẳng định đất đai thuộc SHTD do Nhà
nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Đến Hiến pháp năm 1992 (sửa
đổi, bổ sung năm 2001), Nhà nước ta vẫn duy trì quyền hiến định là đất đai
thuộc SHTD do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu.
Luật đất đai năm 2013 quy định về chế độ sở hữu đất đai, quyền hạn
và trách nhiệm của Nhà nước đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai và thống
nhất quản lý về đất đai, chế độ quản lý và sử dụng đất đai, quyền và nghĩa vụ
của người sử dụng đất đối với đất đai thuộc lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
Để đấu tranh chống các quan
điểm sai trái về sửa đổi Luật đất đai qua các thời kỳ. Đảng và Nhà nước ta cần
phải quán triệt và thực hiện tốt các giải pháp:
Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật đất đai. Cần phải có văn
bản dưới luật để làm rõ nội hàm chế định “đất đai thuộc SHTD do Nhà nước làm
đại diện chủ sở hữu”, làm rõ hơn nữa quyền và nghĩa vụ của Nhà nước trong lĩnh
vực đất đai. Vấn đề giá đất, chuyển mục đích sử dụng đất cần được Nhà nước quản
lý chặt chẽ, đặc biệt là đất nông nghiệp và đất đô thị vì hai loại đất này có
sự biến động rất lớn trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Thứ hai, hoàn thiện hệ thống quản lý tài chính về đất đai, giá đất. Thuế
sử dụng đất và thuế tài nguyên môi trường cần được triển khai để bảo vệ môi
trường và phát triển bền vững đất nước. Nhà nước cần tìm giải pháp kiềm chế lạm
phát để từng bước hạn chế tăng giá bất động sản. Nhà nước hoàn thiện các quy
định về bồi thường và giải phóng mặt bằng. Nhà nước cần điều tiết về tài chính
đối với phần giá trị tăng thêm từ đất mà không do người sử dụng đầu tư.
Thứ ba, cần hoàn thiện các quy định về quy hoạch và kế hoạch sử dụng
đất. Khi giá nhà đất tăng cao, việc sử dụng quỹ đất công để phục vụ cho dịch vụ
công ngày càng cao thì cần điều chỉnh vấn đề thuế. Nhà nước cần sửa đổi các quy
định về giao đất, cho thuê đất và nhà ở cho người thu nhập thấp, thuê mua nhà ở
xã hội....
Thứ tư, cần đẩy nhanh tiến độ về cấp Giấy chứng nhận QSDĐ. Đây là một
bảo đảm của Nhà nước đối với NSDĐ với tư cách là đại diện chủ sở hữu. Nhà nước
cần quản lý đất đai theo địa hạt.
Thứ năm, nâng cao trình độ của cán bộ Toà án, thẩm phán trong quá trình
giải quyết tranh chấp đất đai triệt để. Nhà nước nâng cao trình độ cán bộ của
UBND các cấp trong hoạt động quản lý đối với đất đai. Đảng và Nhà nước cần tăng
cường công tác giáo dục pháp luật về đất đai cho cán bộ và nhân dân.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét