BẦU CỬ Ở MỸ CÓ THỰC SỰ DÂN CHỦ

Đảng Cộng Hòa Mỹ có tất cả 2.472 đại biểu cử tri đoàn dự đại hội đảng. Đảng Dân chủ có 4.763 đại biểu cử tri đoàn. Trong các kỳ tranh cử sơ khởi trong nội bộ đảng tại các bang, ứng viên Tổng thống(TT) nào của Cộng hòa đạt 1237 phiếu đại biểu trở lên, thì được chỉ định làm ứng viên TT của đảng Cộng Hòa. Con số tương ứng của phía Dân chủ là 2.382 phiếu trở lên thì làm ứng viên của Dân chủ. Cử tri đoàn là những người đóng góp tiền cho đảng nhiều nhất và đi họp đảng thường xuyên. Dân chúng ngoài cử tri đoàn không có quyền quyết định chọn ứng viên TT. Dân chỉ được bầu người nào đã được cử tri đoàn đề cử. Nếu không ai đạt đủ số phiếu trong các kỳ bầu sơ bộ (primaries) thì tại Đại Hội Đảng, cử tri đoàn phải bầu chọn ứng viên TT. Nếu việc bầu chọn tại Đại Hội đảng đi đến ngõ cụt (deadlock) thì tất cả đại biểu cử tri của nội bộ đảng bộ sẽ không còn bị ràng buộc bởi cách bỏ phiếu ban đầu, mà sẽ được tự do thương lượng chính trị (đổi chác lợi ích) để bầu chọn một ứng viên thỏa hiệp, đại diện đảng tranh cử TT. Trong trường hợp này, ý dân vẫn bị gạt ra ngoài, mà nội bộ đảng, qua trao đổi lợi ích và quyền lực, chỉ định người đại diện đảng ra tranh cử TT. Tại kỳ tranh cử TT Liên Bang, thường chỉ có 2 đại diện (Dân Chủ và Cộng Hòa) tranh cử, hoặc hiếm khi mới có thêm một ứng viên độc lập.

Việc bầu chọn TT Mỹ cấp liên bang song hành 2 nội dung: Bầu chọn phổ thông (do dân bầu), và bầu chọn bằng đại cử tri đoàn cấp liên bang gồm 538 người (Electoral College) (Ở hầu hết các tiểu bang, chỉ cần số dân ủng hộ đảng nào cao hơn thì sẽ giành được tất cả con số đại cử tri đoàn của tiểu bang đó (nguyên tắc được ăn cả) trong khi số phiếu đại cử tri đoàn ở mỗi bang là khác nhau nên không phản ánh được tổng số ý kiến phổ thông. Và phiếu của đại cử tri đoàn, chứ không phải số phiếu của dân, được cộng lại để quyết định kết quả).

Trong trường hợp một ứng viên TT thua phiếu phổ thông (do dân bầu) nhưng thắng phiếu cử tri đoàn liên bang, thì vẫn được chọn làm Tổng Thống nước Mỹ. Điển hình như năm 2000, George W. Bush thua Al Gore do dân bầu trực tiếp nhưng vẫn lên làm TT Mỹ, vì thắng phiếu đại cử tri đoàn, trong đó số phiếu cử tri đoàn tại Florida bị Tòa Án Tối Cao đem giao cho George W. Bush bằng cách không cho đếm lại số phiếu chưa xác định của dân, ý dân không được phản ánh và tôn trọng. Hay mới đây nhất là cuộc bầu cử TT giữa Hilary Clinton và Donald Trump, mặc dù Hilary được nhiều phiếu phổ thông hơn Trump (hơn 500k phiếu) nhưng vẫn bị xử thua...Đó là còn chưa nói đến các thủ đoạn, áp lực, mặc cả, ngã giá sau hậu trường chính trị.

Vậy dân chủ ở chỗ nào nhỉ???

Đoàn Đình